پروژه ایران
: انتخاب یک سرگرمی جدید برای بچه‌ها همیشه دغدغه والدین است. تفریحات و سرگرمی‌های زیادی برای هریک از اعضای خانواده وجود دارد اما محصولی که برای تمام اعضای خانواده، با هر سن و سالی، جذاب و تأثیرگذار باشد کم است و این موضوع انتخاب را سخت می‌کند.
به عبارتی کوتاه، عروسک شیئی است که مطابق با یک برنامه نمایشی معین ساخته می‌شود. در دوران معاصر، تعریف مدرن به ما می‌گوید که عروسک نمایشی، زمانی وجود و هستی می‌یابد که از آن بر روی صحنه استفاده می‌شود. هر چیزی، هر شیئی می‌تواند عروسک باشد به شرط آنکه به وسیله یک هنرمند انتخاب شده باشد تا بر روی صحنه، عملکردی از یک شخصیت را واقعیت ببخشد و هنرمند، عروسک را با دیدگاه و روش خاص خودش استفاده می‌کند.
قدمت و سابقه نمایش عروسکی در ایران
سابقه نمایش عروسکی در ایران، به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد. نمایش‌های عروسکی در ایران را ما امروزه با به کار بردن دو عنوان «سایه بازی» و «خیمه شب بازی» از هم جدا می‌کنیم، اما در قدیم این دو نمایش به دلیل شباهت‌های ظاهری، مجموعه واحدی به‌شمار می‌رفته‌است و هنوز دانش نظری نمایش، آن دقت را نیافته بود که به هر یک نامی جداگانه بدهد. در سایه بازی، داستان با حرکات چند عروسک که در برابر یک منبع نور، سایه‌هایشان بر پرده می‌افتاد نشان داده می‌شد.
اما در خیمه شب بازی، تماشاگر مستقیماً عروسک‌های متحرک با بعد و رنگ را بر صحنه می‌دید و نه سایه‌هایشان را. در ظاهر، عوامل و وسایل هر دو بازی یکی است، ولی عملاً در نوع عروسک‌ها تفاوتی است که تفاوت‌های فرعی‌تری را به دنبال می‌آورد: عروسک در سایه بازی، از چرم کدر و گاهی هم بر عکس، از پوستی شفاف و ظریف (که نور از آن بگذرد) ساخته می‌شد؛ به این ترتیب ساختن مفاصل حرکتی در سایه‌بازی، کاری ظریف و مشکل و حرکت دادنش با نخ نا ممکن بوده‌است؛ زیرا وزن سبک عروسک سبب می‌شد که حرکت دادن یکی از اعضا، تمامی بدن را به حرکت آورد، پس در سایه بازی، عروسک‌ها با نی‌های نازک حرکت داده می‌شدند. اما عروسک خیمه شب بازی از پارچه و چوب و … ساخته می‌شد و ساختن مفاصل حرکتی و جنباندن دست و سر و پا در آن، مشکل عروسک سایه بازی را نداشت و چون وزن کافی عروسک مانع از تکان‌های زائد می‌شد، می‌توانستند آنرا با نخ یا رشته‌هایی دیگر به حرکت درآورند.
نمایشگران ما بیشتر دوره‌گرد بوده‌اند و رواج نمایش‌های عروسکی شاید از آن جهت بوده‌است که این بازی‌ها دارای وسایل و ابزار سبک و قابل حمل بوده و قابل جمع و جور شدن، حتی در یک صندوق بوده‌است و نمایشگر دوره‌گرد با رفتن به هر مکان تازه و ساختن با شرایط و مردم آنجا سبب می‌شده که بر وسعت قصه‌های عروسکی و قهرمانان عامیانه اش افزوده شود و هم عنوان‌های تازه ای برای این بازی‌ها بین عوام پدیدار شود. در دوره صفویه که سفرهای تجاری بازرگانان ایران از راه دریای عمان به هند فراوان شد، بسیاری از مسافران ایرانی، در هند، بازی‌های عروسکی آن دیار را دیدند و پسندیدند و برخی عروسک‌های آنها را (بیشتر از بمبئی) با خود به جنوب ایران آوردند.
انواع نمایش‌های عروسکی
انواع عروسک‌های نمایشی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد: عروسک‌های دستی یا دستکشی، عروسک‌های میله‌ای، عروسک‌های خیمه شب بازی و عروسک‌های سایه، اما گروه دیگری نیز از این عروسک‌ها وجود دارد که از ترکیب انواع عروسک‌ها با هم ساخته می‌شوند.
چرا تماشای نمایش عروسکی برای کودکان مفید است؟
دوران کودکی مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران شکل‌گیری شخصیت انسان‌ها است. بی‌توجهی به آموزش و پرورش کودکان نتایج جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت، چرا که پایه و اساس هر جامعه را کودکان امروز آن تشکیل می‌دهند.
به عقیده مربیان و کارشناسان علوم تربیتی، بازی با عروسک‌های نمایشی موجب پرورش مناسب، ارتقای مهارت‌های اجتماعی، خلاقیت و توانایی های کودکان پیش دبستان می‌شود.
به همین جهت است که اغلب مربیان پیش دبستانی از عروسک های نمایشی برای انتقال مفاهیم به کودکان استفاده می کنند. چرا که آنها در اثنای بازی یادگیری بهتر و پایدارتری خواهند داشت.
# تگ ها
