پروژه ایرانی
: کتاب «تجربه شیلی» درباره‌ی اصلاحات اقتصادی این کشور در چند دهه‌ی گذشته یکی از جذاب‌ترین داستان های اصلاحات اقتصادی در جهان است. شیلی از 1970 تا 1973 در حال غلتیدن به سمت کمونیسم بود. اما بعد از کودتای ژنرال پینوشه، همه چیز تغییر کرد.
يکشنبه ۳ تير ۱۴۰۳ ساعت ۱۹:۳۵
کد مطلب : 423734
منبع : پروژه ایران
«تجربه شیلی» در مواجهه با نئولیبرالیسم کتاب شد
ماجرا اجرای این سیاست‌ها در شیلی از این قرار بود که پس از به قدرت رسیدن پینوشه، شماری از فارغ التحصیلان دانشگاه شیکاگو، مشهور به «پسران شیکاگو»، به سیاستگذاران اصلی اقتصاد شیلی تبدیل شدند. اصلاحاتی که آنان آغاز کردند و تا همین سالهای اخیر هم ادامه داشت، گرچه وضعیت اقتصادی شیلی را متحول کرد – بطوری که اواسط دهه‌ی 1980، شیلی، کاستاریکا و اکوادور درآمد سرانه‌ی تقریباً یکسانی داشتند و در میانه‌ی کشورهای آمریکای لاتین بودند. اما دو دهه بعد، درآمد سرانه‌ی شیلی بیش از دو برابر اکوادور و چهل درصد بیش تر از کاستاریکا بود – اما بشدت به نابرابری و در نتیجه به خشم اجتمعی از این سیاست‌ها دامن زد.
به عبارت دیگر این اصلاحات روی بشکه‌ی باروتی از نارضایتی اجتماعی بنا شده بود و «نابرابری» ریشه‌ی اصلی این نارضایتی اجتماعی بود. چیزی که برای پسران شیکاگو و به اعتراف خودشان اهمیت چندانی نداشت! در نهایت تداوم این نابرابری شدید به پاشنه‌ی آشیل مدل اقتصادی مسلط در شیلی تبدیل شد. بطوری که در 2019 افزایش اندک قیمت بلیت مترو در سانتیاگو به شورش و اعتراضات شدیدی منجر شدکه در نهایت بازنویسی قانون اساسی را رقم زد. البته مردم شیلی، در عین ناباوری به پیش‌نویس این قانون اساسی جدید هم «نه» گفتند.
کتاب ادواردز با بیان داستان پسران شیکاگو و انقلاب «بازار آزاد» در شیلی، دیدگاه جدیدی درباره تاریخ نئولیبرالیسم و افول امروز آن در جهان به دست می‌دهد. این کتاب روایتی است از چگونگی غلبه‌ی عقاید و باورهای نئولیبرال در طول نیم‌قرن، بر ذهن بسیاری از مهم‌ترین بازیگران سیاسی شیلی. عقاید و باورهایی که به پشتوانه دیکتاتوری پینوشه، شیلی را همزمان به یکی از موفق‌ترین و نابرابرترین اقتصادهای آمریکای لاتین تبدیل کردد.
ادواردز در کتاب «تجربه شیلی» می‌گوید: «پس از بیش از یک قرن عملکرد متوسط، در اوایل دهه 2000 شیلی با اختلاف زیادی به ثروتمندترین کشور آمریکای لاتین تبدیل شد. همچنین در همان دوران از نظر سلامت، آموزش و امید به زندگی، به بهترین سطوح شاخص اجتماعی در منطقه دست یافت و جمعیت زیر خط فقر هم از 53 درصد در اواسط دهه 1980، به تنها شش درصد در سال 2017 کاهش یافت.»
اما با وجود این عملکرد اقتصادی معجزه‌وار و زیر پوست این «موفقیت»، نارضایتی عمیق از نابرابری‌های گسترده‌ی در حال افزایش بود. تا اینکه در سال 2019، موج اعتراضات در سراسر شیلی بالا گرفت و در سال 2022، بوریک ریاست جمهوری خود را با یک دستور روشن آغاز کرد: پایان‌دادن به نئولیبرالیسم.
بیشتر بخوانید:
«لیبرالیسم» سرانجام منتشر شد!
«ایده سوسیالیسم» منتشر شد / نظریه‌ای درباب احیای جامعه‌گرایی
«پروژه‌ی شیلی» بیش از اینکه داستانی درباره‌ی یکی از کشورهای آمریکای لاتین باشد، تاریخچه‌ای از پشت پرده‌های گسترش و پیامدهای تفکر بازار آزاد است که در نیمه‌ی دوم قرن بیستم بر سیاستگذاری اقتصادی در سراسر جهان مسلط بود و اکنون در حال عقب‌نشینی است. هرچند که در کشور ما ایران همچنان تلاشهایی برای اجرای سیاست‌هایی از آن جنس در حال شکل‌گیری است. از این رو مطالعه این اثر سباستین ادواردز نه‌تنها سرگذشت یک ملت در طول چند دهه را پیش چشم خواننده می‌نهد، بلکه می‌تواند آیینه‌ای باشد برای دیدن نتایج قریب الوقوع سیاست‌هایی که امروز سرنوشت خواننده‌ی فارسی‌زبان نیز در گروی آنهاست!
سباستین ادواردز، متولد سال 1953، اقتصاددان شیلیایی – آمریکایی است که در سال 1981 در دانشگاه شیکاگو دکترای اقتصاد گرفت و از سال 1985 در مدرسه مدیریت دانشگاه یو.سی.ال.ای تدریس می‌کند. او از سال 1993 تا 96 به عنوان اقتصاددان ارشد در زمینه آمریکای لاتین و منطقه کارائیب در بانک جهانی فعالیت کرده است. او همچنین به مدت ۲۴ سال از دبیران «ژورنال اقتصاد توسعه» بوده و بیش از 200 مقاله در ژورنال‌های اقتصادی مختلف منتشر کرده است.
کتاب «پروژه‌ی شیلی: داستان پسران شیکاگو و سقوط نئولیبرالیسم» تازه‌ترین کتاب این اقتصاددان برجسته است که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد و به‌تازگی توسط سعید و طاهر نوروزی به فارسی ترجمه شده و نشر ثالث آن را در 432 صفحه و به قیمت 420 هزار تومان روانه بازار کتاب کرده است.
گزارشگر : تحریریه پروژه ایران
# تگ ها
