زندگی و افکار ادوارد سعید به قلم شاگرد سابقش منتشر شد

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، اولین سطر زندگی‌نامه‌ی سعید به قلم تیموثی برنان درست است؛ به سختی می‌توان متفکر دیگری را یافت که در غیابش تا این حد حاضر باشد. حدود 50 کتاب درباره‌اش نوشته شده؛ نوشته‌هایش در دانشگاه‌های دنیا تدریس می‌شود و جوانان با جملاتی ساده و آشنا به آرای او ارجاع می‌دهند.

ادوارد سعید در دوران حیاتش توانسته بود جنگ‌های خیابانی را به مناظره‌هایی فرهنگی در سالن‌های سخنرانی تبدیل کند. فلسطینی‌ها با وجود سعید، سخنگویی آدابدان داشتند که ته‌‌وتوی جنون کلانشهری را درمی‌آورد؛ طرفداران اسرائیل در وجود او شارلاتانی خبیث و تروریست می‌دیدند! شرق‌شناسان دشمنی کاملاً مسلح را پشت سر خود می‌دیدند! جوامع دور از وطن رنگین پوستان در دانشگاه‌ها قدردانش بودند چون راه را برایشان باز کرده بود تا فرهنگ خود را ابراز کنند؛ و دانشگاهیان چپ‌ در عجب بودند که چگونه آدمی با دیدگاه‌های او توانسته تحسین صاحبان قدرت را برانگیزد. به این دلایل و بسیاری علل دیگر نمی‌توان تأثیرات کلی سعید در حوزه عمومی را نادیده گرفت. این کنشگر، روشنفکر و منتقد فلسطینی - آمریکایی از موثرترین اندیشمندان نیم‌قرن اخیر به شمار می‌رود.

او شاعر، نظریه پرداز، سخنور و استراتژیستی بود که همزمان و به یک اندازه در نشریات دانشگاهی، مجله‌های مشهور و روزنامه‌های پرتیراژ حضوری چشمگیر داشت. کتاب‌ها و مقالاتش هنوز به بیش از ۳۰ زبان مختلف در سراسر جهان خوانده و ارج نهاده می‌شوند. سپهر تأثیرات سعید گسترده و شگفت آور است. او در وایمار مدیر گروه کنسرت بود، در تلویزیون ملی راوی بود، منبع خبری آگاهی برای روزنامه‌های عربی بود، در وزارت امور خارجه برای حقوق فلسطینیان مذاکره می‌کرد و حتی بازیگر فیلمی شد که در آن نقش خود را بازی می‌کرد.

تیموثی آندرس برنان (متولد 1953) نظریه‌پرداز فرهنگی، استاد ادبیات، سخنران عمومی و فعال اجتماعی است. او بیشتر به‌خاطر کارش در حوزه‌ی امپریالیسم آمریکا، نقش سیاسی روشنفکران، و مشکل انسان و علوم انسانی در عصر فناوری شناخته شده می‌شود. او شاگرد و دوست ادوارد سعید بوده و با ایده‌های او کاملاً آشناست و همین ویژگی‌ها به این کتاب اعتباری دوچندان می‌بخشد. برنان از نزدیک با سعید کار کرده و برای تدوین کتاب زندگی‌نامه او نیز با طیف وسیعی از دوستان و همکارانش گفت‌وگو کرده است؛ علاوه بر این او تمام آرشیو دانشگاه کلمبیا را که سعید تمام عمرش در آنجا کار می‌کرد را هم زیر و رو کرده و یکی از بخشهای جذاب کتاب همینجاست که برنان از خلال این آرشیو متوجه می‌شود که استادش راست می‌گفته؛ برخی از بهترین ایده‌های او از تدریس سرچشمه گرفته است!

برنان در این کتاب درباره‌ی ادوارد سعید می‌نویسد: «در طی سه دهه نا‌امیدی، سعید روح انتقادی را زنده نگه داشت... و به گرم‌ترین، مهربان‌ترین، پرشورترین و صادقانه‌ترین نوع ممکن به آن شکل داد.» برنان معتقد است که این بخشی از چیزی است که نقد ادبی و اجتماعی را زنده وکارآمد نگه می‌دارد. این زندگی‌نامه‌ی انتقادی، سخاوتمندانه و صمیمانه بخشی جدی از این امر خطیر خواهد بود.

«مکان‌های ذهن» با نام فرعی زندگی ادوارد سعید را احمد فاضلی شوشی به فارسی برگردانده و نشر ثالث بتازگی آن را در 531 صفحه رقعی با جلد سخت و به قیمت 480 هزار تومان راهی بازار کتاب کرده است.

گزارشگر : تحریریه پروژه ایران