گزارش پلاسکو در حال خاک خوری؛ مقررات ملی ساختمان 10 سال اجرا نشد

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، ساختمان پلاسکو در منطقه 12 شهرداری تهران 7 سال پیش به دلیل ناایمنی فروریخت و در این حادثه 16 آتش نشان جان خود را از دست دادند.

موضوع ایمنی ساختمان ها در دستور کار قرار گرفت و بیش از 30 هزار ساختمان با ضرایب ایمنی متفاوت شناسایی شد اما همچنان 75 ساختمان در شرایط بحرانی قرار دارند و گفته می شود که مالکان آنها پای کار نیامده اند. کارشناسان معتقدند هر کدام از این ساختمان ها می تواند به سرنوشت پلاسکو دچار شود.

دادستانی در زمینه ساختمان های ناایمن وورد کرده و با مالکان جلساتی را برگزار کرده و قرار است این ساختمان های تعیین تکلیف شود.

در خصوص وضعیت ساختمان‌های ناایمن، گزارش تهیه شده در خصوص پلاسکو، مقررات ملی ساختمان و .... با حمزه شکیب رئیس سازمان نظام مهندسی کشور به گفت‌وگو نشستیم.

هفت سال از حادثه پلاسکو گذشت و همچنان شاهدیم که ساختمان‌های ناایمنی در تهران وجود دارند. به گفته برخی کارشناسان هر کدام از ساختمان های پرخطر می تواند یک پلاسکو باشد. بفرمایید برای رفع مشکل ساختمان‌های ناایمن در تهران چه باید کرد؟

ساختمان پلاسکو در سال 1337 پروانه گرفت و در سال 1341 به بهره‌برداری رسید و این سازه نماد بلندمرتبه‌سازی در ایران بود متأسفانه در 30 دی 1395 به دلیل تأسیسات برقی و ناایمن بودن، این ساختمان بلندمرتبه فرو ریخت. آتش‌سوزی در طبقات رخ داد و با توجه به اینکه البسه زیادی در این ساختمان وجود داشت و کاربری هم تغییر و تبدیل به کارگاه تولیدی شده بود و در سقف‌هاتی کاذب هم مواد احتراق‌آمیز نگهداری می‌شد؛ آتش شعله گرفت و این ساختمان فرو ریخت.

در این حادثه 16 آتش‌نشان هم جان خود را از دست دادند اما در خصوص جرایی موضوع باید بگویم که ما قانون داریم ولی اجرایی نمی‌شود اگر به قانون عمل می شد کار به اینجا نمی رسید.

مقررات ملی ساختمان تصویب شده اما اجرایی نمی‌شود دلیل آن چیست؟

در مقررات ملی ساختمان ما مبحث 22 را داریم که برای نگهداری ساختمان‌ها بعد از بهره‌برداری تا پایان عمر مفیدشان قوانینی دارد. درمبحث مقررات ملی ساختمان تمام موارد به ریز آمده است.مقررات ملی ساختمان در سال 92 به تصویب رسید ولی تاکنون این امر اجرایی نشده است و ما باید منتظر حوادث دیگر باشیم.

وقتی ساختمانی قرار است ساخته شود باید پروانه بگیرد برای بعد از بهره‌برداری هم قوانینی در نظر گرفته شده و در خصوص نگهداشت ساختمان صحبت‌هایی شده باید مالک و یا مالکان مکلف شوند که این اقدامات را انجام دهند. متأسفانه مبحث ملی ساختمان اجرایی نشد و ساختمان پلاسکو با 54 سال قدمت به دلیل ناایمن بودن، نداشتن تأسیسات سرمایش و گرمایش مناسب و ... آتش گرفت و فرو ریخت.

در خصوص جزییات حریق بفرمایید؟

در این ساختمان از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی متفاوت و غیراستاندارد استفاده می‌شد و بعضا این سیستم‌ها به سیستم برق متصل بود البته در سال‌های گذشته هم چند مورد آتش‌سوزی بحرانی داشتیم که نشان از ناایمن بودن ساختمان، تأسیسات برقی و ... داشت.

ساختمان پلاسکو با بیش از 15 طبقه مالک‌اش یک نهاد دولتی بود اما نگهداری از آن به درستی انجام نشد و ما شاهدیم که 16 آتش‌نشان در این ساختمان جان خود را از دست دادند و البته هنوز هم برای ما این موضوع درس عبرت نشده است در سالگرد حادثه پلاسکو هستیم و بهتر است مطالعات و گزارشاتی که از حادثه پلاسکو به دست آمده مدنظر قرار گیرد ما درباره بحث نگهداری ساختمان موارد مختلفی را مطرح کرده‌ایم.

چند ساختمان ناایمن بلند مرتبه در تهران وجود دارد؟

هزار ساختمان بالای 12 طبقه در تهران داریم که ههمگی مستعد هستند مانند پلاسکو شوند و احتمال اینکه این ساختمان‌ها به سرنوشت پلاسکو گرفتار شوند وجود دارد؛ مگر اینکه مقررات ملی ساختمان اجرایی شود.

چرا مقررات ملی ساختمان در این 10 سال اجرایی نشده است؟

بنده تعجب می‌کنم وقتی قرار است کاری انجام نشود؛ چرا مقررات تدوین می‌کنند این موضوع ترک فعل است باید مقررات عملیاتی می‌شد؛ اما انجام نشده است.

ما خلاء قانونی داریم مالک و یا مالکان الزامی به رعایت مبحث 22 ندارند در حالی که مالکان ملزم هستند در هنگام ساخت مهندس ناظر انتخاب کنند به عنوان مثل در متروپل مهندس ناظر انتخاب نشد و شاهد فرو ریختن آن ساختمان بودیم اگر قوانین و مقررات اجرا شود قطعا حوادث کمتر می‌شود؛ امیدواریم در سالگرد حادثه پلاسکو مسؤولین اجرای مبحث 22 قانون را در دستور کار قرار داده و عملیاتی کنند.

شما گزارشی از چگونگی وقوع حادثه در پلاسکو تهیه کردید؛ گزارش در حال حاضر کجاست و چه استفاده های از آن صورت گرفت.در این باره توضیح دهید.

بعد از وقوع حادثه پلاسکو دولت وقت تیمی را مشخص کرد تا گزارشی در این باره تهیه شود؛ ما هم از طرف شورای اسلامی شهر تهران یک تیمی مشخص کردیم که بنده مسؤول تیم بودم. گزارش فنی تهیه شد و همکاران می‌توانند شهادت دهند که تمام مباحث فنی بود و وارد مسائل حاشیه‌ای نشدیم.

در این گزارش به مباحث قبل، حین و بعد از حادثه پلاسکو پرداخته شد در موقع بحران ما سه فاز داریم که تماما مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهایی هم برای آن داده شد اما متأسفانه بعد از گذشت 7 سال هنوز این گزارش در قفسه کتابخانه‌ها در حال خاک‌خوری است.

چرا از این گزارش تاکنون استفاده نشده است؟

بعد از حادثه پلاسکو وزارت کشور، سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان مدیریت بحران شهر تهران، وزارت راه و شهرسازی و دستگاه‌های متولی پای کار آمده‌اند تا بلکه گره‌ای از ساختمان‌های ناایمن باز شود و کارهایی هم صورت گرفت.

البته وزارت کشور بعد از حادثه متروپل به دنبال شناسایی ساختمان‌های ناایمن رفت اما حالا بنده می‌گویم اگر شناسایی کرده‌ایم باید مشکل را برطرف کنیم و برطرف کردن مشکلات فقط با اجرای مبحث 22 مقررات ساختمان امکانپذیر است. هر کس خودرویی دارد می‌داند باید از آن مراقبت کند و زمانی که یک خودرو سرویس نشود قطعا مشکل جدی رخ می‌دهد؛ اما متأسفانه تا کنون به موضوع مقررات ملی ساختمان توجهی نشده است.

اعلام شده که 50 درصد از ساختمان‌های دولتی ناایمن هستند در این زمینه توضیح دهید.

باز هم تأکید می‌کنم تنها راهکار اجرای قانون است در قانون تکلیف مشخص شده است بازرسان حقیقی و حقوقی وجود دارند که می‌توانند ساختمان را از بعد تأسیسات، مکانیکی، برقی، معماری و سازه مورد بررسی قرار دهند. ابتدا باید نقشه تهیه شود البته اگر نقشه‌ای موجود باشد می‌توان از آن استفاده کرد بعد نواقص مشخص و می‌توان مشکل را برطرف کرد.

مسؤولین این روزها می‌گویند باید صرفه‌جویی در مصرف انرژی صورت گیرد بنده می‌گویم با اعمال مبحث 22 مقررات ملی ساختمان می‌توان مشکل افزایش مصرف انرژی را هم حل کرد. ساختمان‌های دولتی هم بر اساس مباحث قانونی باید اقدام به ایمن‌سازی کنند دانش وجود دارد و می‌توان ایمن‌سازی را انجام داد.

چرا تا کنون مشکل ساختمان‌های ناایمن حل نشده است؟

ببینید بعد از زلزله رودبار کیفیت ساخت و ساز بهتر شد اما همچنان مشکلاتی وجود دارد ما حادثه متروپل و پلاسکو را داشتیم که به دلیل ناایمنی فرو ریخت وضعیت این ساختمان‌ها بحرانی بود و نتوانست بار ثقلی را تحمل کند در نتیجه فرو ریخت و تعدادی از شهروندان جان باختند.

برخی از حوادث خسارت‌های هنگفتی به شهر وارد می‌کنند ما باید درس بگیریم تا دیگر این حوادث تکرار نشوند. در حادثه پلاسکو هم ما گزارشی را تهیه کردیم اما متأسفانه از آن استفاده نشده است و ما اصلا وارد مباحث سیاسی نشدیم و بحث کاملا فنی بود اما بلااستفاده ماند.

ببینید هر زلزله‌ای که رخ می‌دهد بعد از آن باید بررسی‌های لازم صورت گیرد تا ببینیم باید در مواقع بحران چه کرد در مورد پلاسکو هم همین بود ما بعد از پلاسکو حادثه متروپل را داشتیم بارها و بارها اعلام شده که مباحث قانونی در ساختمان‌ها جدی گرفته نمی‌شود به همین دلیل است که ما شاهد وقوع حوادث ساختمانی هستیم.

مالکان مجوز ساخت را دریافت می‌کنند ناظر مشخص می‌شود روند اداری باید انجام شود وقتی پروژه ساخته و بهره‌برداری آغاز می‌شود بعد از آن دیگر کسی توجه نمی‌کند که این ساختمان در حال حاضر ایمن است یا خیر شاید زمانی که پروانه را گرفته ایمنی لازم را داشته است اما بعد از آن مشخص نیست که هنوز ایمن است یا خیر.

چرا با وجود اینکه مسؤولین می‌دانند علت اصلی حوادث عدم رعایت مبحث 22 مقررات ملی ساختمان است اما همچنان این قانون اجرا نمی‌شود؟

باید این الزامات از سوی نهادهای بالادستی انجام شود اگر این امر صورت گیرد قطعا تعداد ساختمان‌های ناایمن در شهر کاهش پیدا می‌کنند البته در حال حاضر شهرداری تهران با کمک دادستانی در خصوص ایمن‌سازی ساختمان‌ها ورود کرده است و گفته می‌شود برخی از ساختمان‌ها که شرایط بحرانی داشتند از این وضعیت خارج شده‌اند اما باید در زمینه ساختمان‌های ناایمن قانون اجرا شود تا بتوان این مشکل را یکبار برای همیشه برطرف کرد.

ما در حاثه پلاسکو تمامی ابعاد را بررسی کردیم در خصوص موضوعی ایمنی و ضرورت آن بحث‌های زیادی مطرح شد ما باید در مورد ایمنی موضوعات را اعلام کنیم و اطلاع‌رسانی لازم صورت گیرد. اما من متأسفانه باید بگویم با وجود اینکه ساعت‌ها وقت گذاشتیم و زوایای مختلف حادثه پلاسکو را مورد بررسی قرار دادیم و گزارش چند صد صفحه‌ای تهیه کردیم و موضوع اتصال برق، ناایمن بودن ساختمان، کپسول‌های برق و ... را بررسی کردیم اما متأسفانه از این گزارش استفاده‌ای نشده است شاید در آینده نزدیک شاهد وقوع حوادثی مانند متروپل و پلاسکو در تهران باشیم.

گزارشگر : تحریریه پروژه ایران