معضل آلودگی هوا برای كشورهای پيشرفته تمامي ندارد و هر كشوری برای حل اين معضل راهكاري دارد. يعنی معروف‌ترين اين راهكار استفاده از ماشين برقی است كه اين ماشين‌ها نيز مشكلات بسياری دارند كه در ادامه آن را بررسی میكنيم.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، مدت‌هاست كه قيمت خودرو در ايران روند افزايشی داشته و گزارش‌های مختلفی مبنی بر قياس خودروهای بهتر و ارزان در كشورهای همجوار با بازار داخل منتشر مي‌شود. بدون شك نظر منفی مصرف‌كننده قابل درك است؛ ولی مقايسه قيمت خودرو در ايران با كشورهای ديگر نقد علمی و منطقی محسوب مي‌شود؟

رابطه ميان قدرت خريد و قيمت خودرو بايد چقدر باشد كه مصرف‌كننده حس تحميل فشار مالی نداشته باشد؟ آيا مي‌توان از تجربيات كشورهای پيشرو برای برقراری تعادل ميان دو مولفه مذكور در اين بازار استفاده كرد؟ شايد پاسخ اين سوالات بتواند منجربه تدوين استراتژی جهت بهبود نظام فروش و عرضه خودرو به بازار شود؛ چرا كه تاكنون وزارت صمت توان تعريف يك راهبرد منطقی در اين خصوص را نداشته است، برای بررسی قيمت خودرو در بازار داخل با كشورهای همسايه با علی ميرزايی كارشناس صنعت خودرو و فناوري‌های برقي‌سازی گفتگویی داشتيم. وی گفت: رابطه بين توان خريد و قيمت خودرو در كشورهای توسعه يافته، پيچيده و تحت تأثير عوامل مختلفی مانند سطح درآمد، هزينه زندگی و اصول مالی شخصی است. فلسفه اصلی اطمينان خريد بيانگر انتخاب محصول مصرفی مشروط بر كنترل خرج نسبت به درآمد است؛ بنابراين ثابت مالی مشتری حفظ خواهد شد.

در كشورهای اروپايی توصيه‌های مالی خاص به دليل تفاوت در شرايط اقتصادي، ماليات و هزينه‌های زندگی متفاوت است. از همين رو مشتريان هنگام تصميم‌گيری در مورد تخصيص بودجه برای خريد يك خودرو بايد شرايط مالی منحصر به فرد خود را مانند؛ ثبات درآمد، بدهي‌های موجود، اولويت‌های شخصي، بيمه، سوخت، تعمير و نگهداری را در نظر بگيرند.
در بازار خودرو هفت كشور مهم اعم از آلمان، امريكا، فرانسه، ايتاليا، اسپانيا، انگليس و هلند خودروهای (سوخت فسيلي) صفر كيلومتر قيمت شان به‌طور متوسط ۵ تا ۱۱ برابر حقوق متوسط يك فرد است.

وی در پاسخ به اين سوال كه آيا فرمول ساده‌ای برای بررسی رابطه ميان قيمت خودرو و توان خريد وجود دارد؟ اظهار كرد: خير، اگر فرض بر حساب سرانگشتی منطقی جهت درك بهتر توان خريد مشتری در قبال قيمت خودرو قرار و در بازار خودرو هفت كشور مهم اعم از آلمان، امريكا، فرانسه، ايتاليا، اسپانيا، انگليس و هلند به بررسی بپردازيم، متوجه خواهيم شد كه خودروهای (سوخت فسيلي) صفر كيلومتر قيمت شان به‌طور متوسط ۵ تا ۱۱ برابر حقوق متوسط يك نفر در اين كشور‌ها است.

بنابراين فاكتور توان خريد را مي‌توان اينگونه تعريف كرد؛ قيمت خريد خودروی صفر كيلومتر تقسيم بر حقوق يك ماه مصرف‌كننده است. به بيانی بهتر اگر اين حساب سر انگشتی را معيار قرار دهيم، هرچه نسبت فرمول مذكور پايين‌تر باشد، قدرت خريد مشتری بالاتر است. البته اين نسبت در مورد خودروهای كراس اوور و اس يو وی كه كالای لوكس محسوب مي‌شوند، ۶.۵ تا ۱۵ برابر است. به عبارتی ديگر شهروندان كشورهای نامبرده بايد بين ۶.۵ تا ۱۵ برابر حقوق ماهيانه خود را برای خريد يك خودرو (به صورت نقد) معمولی تا شاسی بلند هزينه كنند.

اين كارشناس صنعت خودرو توضيح داد: در كشورهای پيشرفته و صنعتی تعداد خيلی كمی از شهروندان خودرو را به صورت نقدی خريداری مي‌كنند؛ زيرا خودرو در اين كشورها يك محصول مصرفی محسوب و افت قيمت بسيار زيادی در سال اول تجربه مي‌كند.

معمولا خودرو در كشورهای نامبرده به صورت اقساط يا وام با درصد بهره پايين عرضه مي‌شود كه مصرف‌كننده در ازای خريد آن ماهيانه هزينه‌ای را پرداخت مي‌كنند. اكثر مردم حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد درآمد ماهيانه خود را برای مصرف خودرو رقمی عاقلانه مي‌دانند، مشتريان در اين كشورها معتقد هستند كه خرج بيشتر از عدد مذكور برای خريد خودرو منطقی نيست، بنابراين انتظارات خود در انتخاب مدل را كاهش مي‌دهند.

وی تشريح كرد: فاكتور خريد خودروهای صفر كيلومتر در بازارهای مذكور ۶.۵ تا ۱۱ برابر متوسط درآمد است، اين مقدار برای خودروهای كاركرده مشروط بر سن كاری ۳ تا ۵ سال ۳.۲ تا ۵.۵ برابر يك درآمد متوسط است. نكته قابل توجه اينجاست كه خريد خودروهای كاركرده اس يو وی يا كراس اوور برای يك فرد در بازار اروپا يا امريكا ۴.۵ تا ۷.۵ برابر متوسط درآمد ماهيانه است.

اين بررسی نشان مي‌دهد كه شهروندان اين كشورها به راحتی با درآمد كمتر از يكسال خود مي‌توانند خودروی دست دوم بگيرند. همانطور كه در پاسخ به سوال نخست اشاره شد، با ذخيره درآمد ۶.۵ تا ۱۵ ماه مشتريان در بازار قاره‌های مذكور مي‌توانند هر خودروی احتراقی مورد دلخواه خود را به صورت صفر كيلومتر خريداری كنند.

ميرزايی درخصوص پارامترهای مالی نيز گفت: بله، عمده خرج يك خودرو در اين كشورها به دو بخش تقسيم مي‌شود؛ نخست هزينه خريد خودرو اوليه، دوم هزينه استفاده از خودرو كه شامل خرج سوخت، بيمه و خدمات مي‌شود. هزينه تامين سوخت در كشورهای آلمان، امريكا، فرانسه، ايتاليا، اسپانيا، انگليس و هلند بسيار بالاست. به‌طوری كه يك مشتری برای خريد خودرو اولين پارامتر كه در نظر مي‌گيرد، مصرف سوخت است.

به‌طور خلاصه خريد خودرو در كشورهای پيشرفته بسيار آسان ولی نگهداری آن بسيار گران است. فاكتور قيمت نسبت به حقوق متوسط ماهيانه در مورد خودروهای برقی فعلی در بازار كشورهای غربی ۸.۵ تا ۱۵ برابر است كه در مورد كراس اوور و اس يو وي‌ها تا حدود ۲۰ برابر هم مي‌رسد.

وی ادامه داد: قيمت خودروهای برقی هنوز در كشورهای اروپايی و امريكايی بالاست و تعداد خودروهای پاك مقرون به صرفه در اين بازارها اندك است. فاكتور قيمت نسبت به حقوق متوسط ماهيانه در مورد خودروهای برقی فعلی در بازار كشورهای غربی ۸.۵ تا ۱۵ برابر است كه در مورد كراس اوور و اس يو وي‌ها تا حدود ۲۰ برابر هم رشد مي‌يابد.

به همين دليل است كه اروپايي‌ها و امريكايي‌ها اعتقاد دارند برای عمومی شدن خودرو برقی در جامعه نيازمند توليد انبوه خودرو با قيمت ۲۵ تا ۳۰ هزار يورو هستند، قيمتی كه فقط چين در حال حاضر به آن رسيده است. اگر يك مشتری در بازار خودرو داخل درآمد ماهانه ۱۸ ميليون تومان داشته باشد و از سبد محصولات ايران خودرو و سايپا بخواهد خودرويی با قيمت كارخانه خريداری كند، ۹ تا ۳۳ برابر درآمد خود را بايد بپردازد.

اين فعال بازار خودرو اظهار كرد: حقيقت آن است كه داده‌های كافی برای محققين در اين زمينه قابل دسترس نيست و هر چه اعلام كنيد همراه با درصدی از خطا خواهد بود. پيشتر كه بررسی اين وضعيت برای چند كشور پيشرفته صنعتی انجام شد، لزوما برای بازار خودرو ايران صادق نيست. زيرا در داخل كشور خودرو كالايی سرمايه‌يی به جای مصرفی محسوب مي‌شود.

قيمت سوخت در ايران بسيار ناچيز است، از همين رو نرخ خودرو اولين پارامتر انتخاب برای مشتريان است، در بازار داخل كشور مالكيت يك دستگاه خودرو پرستيژ اجتماعی محسوب مي‌شود.
البته اگر صرفا جهت قياس توان خريد خودرو داخل و خارج كشور را بررسی كنيم، اگر يك مشتری در بازار خودرو داخل درآمد ماهانه ۱۸ ميليون تومان داشته باشد و از سبد محصولات ايران خودرو و سايپا بخواهد خودرويی با قيمت كارخانه خريداری كند، ۹ تا ۳۳ برابر درآمد خود را بايد بپردازد.

اين فاكتور برای خودروهای كراس اوور با قيمت كارخانه به ۵۰ برابر درآمد مذكور هم مي‌رسد. گفتنی است كه مشتری مورد نظر ما در اين بررسی حق انتخاب حداكثر ۳ محصول از خودروسازان مذكور را دارد، بنابراين اگر فردی كمتر از عدد مذكور درآمد دارد، نمي‌تواند خودرو صفركيلومتر خريداری كند.

به نظر مي‌رسد هنوز خودروی برقی مقرون به صرفه وارد ايران نشده كه مصرف‌كننده بدون نگرانی مالی بتواند به صورت نقدی آن را خريداری كند. بانك‌ها و مراكز مالی ايران هم هنوز آمادگی كشورهای پيشرو در ارايه «فاينانس» جذاب برای مشتری و محصولات را به صورت قسطی ندارند. از سوی خودروسازان داخلی با سياست آزمون و خطا بازاريابی برای خودروهای برقی انجام مي‌دهند كه اين راهبرد را مي‌توان استراتژی ضعيف و پرهزينه معرفی كرد.